Na geruime tijd te werken met de methode De Trein van Boos naar Middel (zie mijn blog ‘Een treinreis’) heb ik er ondertussen meer en meer ervaring mee opgedaan. Dit i.c.m. met het aangeven van grenzen volgens de Grens Taxatie Schaal (GTS) en het werken met posities tussen mensen in een samenwerking (triades).
Grenzen aangeven
Het idee is, dat als je er op een opbouwende manier niet meer samenwerkend uitkomt (en dus de methode van De Trein niet meer kunt gebruiken), je dit aangeeft. Een persoonlijke grens is overschreden. Je geeft aan 1) dit kan niet, 2) ik wil wel verder, maar 3) het moet dan anders. Pas als jouw grens wordt gerespecteerd en geaccepteerd, kan je verder in het samenwerkingsgebied met De Trein als middel.
Mocht de grens niet worden geaccepteerd of mocht het zelfs verder escaleren, tot een punt waar je geen controle meer voelt, ga dan weg. Stap eruit. Vraag hulp, zorg dat het bedaart en pak het later weer op (op een door jouw gekozen plek, tijd en m.b.v. het door jouw gekozen middel, zoals een aanschuivende collega).
Triades
Waar mensen samenwerken (zoals ouders, leerkracht en kind) wordt er gewerkt op basis van een relatie in vertrouwen. Alleen als je elkaar vertrouwt kun je echt verder komen. Mochten de verhoudingen goed zijn, zal dit helpend werken. Als een kind bijvoorbeeld thuis komt met een verhaal over het onterecht eruit gestuurd zijn, zullen de ouders dit in perspectief kunnen plaatsen, of bijvoorbeeld het kind kunnen vragen naar diens aandeel. Er is immers vertrouwen tussen alle partijen.
Mocht dit vertrouwen er niet zozeer (meer) zijn, bijvoorbeeld door een incident of door herhaaldelijke moeilijkheden in de samenwerking, dan kom je in een neerwaardse spiraal terecht. Waar bijvoorbeeld het vertrouwen tussen leerkracht en kind nog oké was, kan het kind met zo’n zelfde verhaal thuis ervoor kunnen zorgen dat ouders (nog meer) negatief tegenover de leerkracht komen te staan. Dit kan het kind weer beïnvloeden (“zie je wel dat jouw meester altijd jou moet hebben, wat is dat toch voor slecht leraarschap?”) in de relatie met de leerkracht.
Als we het hebben over werken met deze relaties op basis van vertrouwen (en met oog op mogelijk wantrouwen) in een samenwerkingsdriehoek, praten we over triades. Door te weten hoe iedereen erin staat en door scherp te zijn op visies en meningen (ook van derden, want ouders hebben met andere ouders en huh kind weer eigen triades waarin school mogelijk besproken wordt) kun je de triades beïnvloeden, of op z’n minst begrijpen en zodoende het verloop van de samenwerking kunnen overzien.
De afgelopen maanden
Naast het begrip voor de verschillende stations van De Trein (met name het aandacht en tijd geven aan emoties en de zorgen die erachter zitten) heb ik veel gewerkt met het bewust aangeven van grenzen en het herkennen van (schommelingen in) triades.
Dit kan absoluut niet. Punt.
Onlangs was er gedoe tussen verschillende leerlingen. Dit resulteerde in 1 geval in vechten op het schoolplein. Waar leerling 1 flink uitlokte en leerling 2 het meeste letsel toebracht. Voor beide ‘kampen’ dus genoeg argumenten om vooral de ander in het ongelijk te willen stellen. Voor mij dus zaak om geen coalitie te vormen, maar om een samenwerking te willen bewerkstelligen. En dit begon met beide ouders/gesprekken met het aangeven van mijn grens.
“Wat de oorzaak ook is, wat de reden ook is, wat de uitlokking ook is. Fysiek worden kan niet. Dit doen we niet op school en dit wordt niet geaccepteerd. Punt!” Dat was ongeveer mijn tekst, in beide gevallen. Ik begreep de kinderen heel goed, ik snapte hun woede, hun pijn en hun frustratie. ook snapte ik de visie van de ouders. En toch, “het kan ab-so-luut niet.”
Dit bleef mijn uitgangspunt, ook toen de ene ouders wilde dat ik de andere leerling harder aan zou pakken dan hun eigen kind.
Melden-redden-blussen
Toen ik via onze ouder-communicatie-app nog sprak met deze betreffende ouders, besloot ik om het gesprek digitaal te stoppen en ze uit te nodigen voor een fysiek gesprek. Ze hadden enkele vragen over mijn aanpak en de eventuele protocollen vanuit school. Hoewel dit niet per se de ‘rode’ lading had van het ‘wegwezen’ uit de GTS, was het kiezen van tijd, plaats en wapen (middel om tot een oplossing te komen) wel door mij gewenst. Ik heb de directeur erbij gevraagd (die ik ook al had betrokken in het proces van gespreksvoering over deze situatie).
Wat bleek? Ouders hadden vooral zorgen (die ik al herkende en met name wilde horen en bespreken, om daarna tot wensen en wellicht zelfs doelen te komen). Ze wilden zich vooral gehoord voelen. En zo reden we heen en weer tussen zorgen-boos-zorgen-wensen-doelen (en zelfs een stukje ‘middel’).
Door het plannen van een fysiek gesprek daalde de spanning snel van het rode gebied naar het groene gebied, en konden we De Trein weer als middel gebruiken.
Triades
Waar ik een tijd geleden een pittig gesprek had met een ouder, herkende ik onlangs pas een verschuiving (en instandhouding) van de bijbehorende triade.
Een ouder zei bepaalde dingen die ik niet vond kunnen, waarbij ik (achteraf) onze samenwerking van groen naar rood zag gaan.
–> Alhoewel ik de eerstvolgende keer dat ik haar zag meteen een prima en constructief gesprek heb gehad met haar, zonder op het eerdere gesprek terug te komen, waarbij ik het idee kreeg dat ‘mijn’ kleur met haar misschien meer veranderde dan die van haar naar mij. En dat we we wellicht eigenlijk nog gewoon in De Trein zaten, waarbij zij vooral op een bepaalde manier op station ‘zorg’ stilstond? Daar had ik misschien nog best op kunnen doorgaan, als ik het op dat moment maar had herkend, of als ik mijn grens had aangegeven en er later op terug was gekomen… Ach, als-als-als…;)
Daarbij was mijn samenwerking met het kind van deze ouder goed en die bleef ook goed. Ik heb geen verandering in de samenwerking ervaren. Dus onze band is (zo is althans mijn invulling) zodanig, dat het ‘moment’ tussen mij en moeder niet van invloed was op de samenwerking tussen mij en de leerling. En dat was fijn!
_____
De afbeelding bij dit bericht is afkomstig van de organisatie Begeleiding Bij Kanker, gedownload van: https://begeleidingbijkanker.nl/wp-content/uploads/2019/03/Kanker-en-grenzen-stellen.jpg